با این مقاله با نقد فیلم مگان با شما هستیم. فیلم مگان شک و تردید آشنای ژانر علمی تخیلی نسبت به تسلط تکنولوژی بر زندگی انسان را به مدل عروسک جن زده ژانر وحشت پیوند می زند. اما لذت بردن از آن به عنوان یک کمدی نسبتا خوش ساخت راحت تر است. در ادامه با مجله نوبل همراه باشید.
نظر منتقدان درباره فیلم M3GAN
- راتن تومیتوز | ۱۶۰ نقد – امتیاز ۹۴ درصد
- متاکریتیک | ۴۰ نقد – امتیاز ۷۲ از صد
مگان در واقع یک فیلم ترسناک نیست. البته؛ اگر نام آن را در گوگل جستجو کنید با کلمه Horror برای توصیف ژانر فیلم مواجه خواهید شد. به هر حال، ما در مورد اثری صحبت می کنیم که دارای لحظاتی مبتنی بر تعلیق یک حادثه ناخوشایند، خشونت نسبتاً صریح (با تأکید فراوان بر قید «نسبتا»!) یا جامپ اسکرهای کلیشه ای است. و خب – باید تعارف را کنار گذاشت – چهره سنگی، صدا و لحن گفتار و حرکات بدن عروسک همنام با فیلم، علیرغم آشنایی زدایی آشکار با بی نظمی نمونه های قبلی ژانر، همچنان ادامه دارد. آزاردهنده و ناخوشایند! اما اگر از طرفداران The Conjuring یا Annabelle هستید و مگان را به امید تجربه ای شگفت انگیز دیگر انتخاب می کنید، دومین فیلم بلند جرارد جانستون شما را ناامید خواهد کرد!
پس مگان چه نوع فیلمی است؟ ترکیبی از کمدی/ترسناک نمی تواند توصیف بدی باشد. این ترکیبی است که جانستون نشان داده است که قادر به ایجاد آن است. اولین فیلم او، خانه نشین، نیز کمدی/ترسناک بود. تفاوت این است که رتبه PG-13 خود را به خشونت افسارگسیخته محدود نمی کند، لحن بسیار گستاخانه و جسورانه تر است، و طرح خودآگاه و بازیگوش به طرز سرگرم کننده ای در براندازی قراردادهای ژانر هوشمندانه است. بدون تعجب از سینمای نیوزلند، مگان، محصول مشترک جدید Blumhouse/Universal، مخاطبان بیشتری را هدف قرار داده است، و بنابراین در سبک و لحن محافظه‌کارانه‌تر است.
اما این تعریف تصویر کاملی از فیلم نمی سازد. مهمتر از همه، مگان یک اثر علمی تخیلی است. درباره یک نسخه خیالی و کمی پیشرفته تر از دنیای امروز. که در آن، اسباب بازی های رباتیک طراحی پیچیده تری دارند و نقش برجسته تری در زندگی صاحبان جوان خود دارند. شخصیت اصلی فیلم یکی از اعضای تیم توسعه شرکت اسباب‌بازی «فانکی» است. که عروسک های هوشمند خزدار محبوب را تولید می کند. موجودات طراحی شده برای جایگزینی حیوانات خانگی؛ با این مزیت که بر خلاف سگ ها یا گربه ها، قطعاً از صاحبانشان بیشتر زنده خواهند ماند.
از آنجایی که ما با یک فیلم علمی تخیلی معمولی سروکار داریم، تیم سازنده باید خیلی زود به مرحله قابل پیش بینی بعدی فکر کرده باشد: چرا به جای جایگزینی خود انسان ها، حیوانات خانگی را جایگزین نکنیم؟ و البته این تصمیم نیز باید با نتیجه ناگوار اجتناب ناپذیر خاتمه یابد: تجهیز یک عروسک با هوش، درک و ویژگی های مشابه انسان، لزوما هوشمندانه ترین تصمیم ممکن نیست! جاه طلبی بیش از حد، بار دیگر در قالب تولد موجودی سرکش، گوش انسان را می پیچد و این درس ارزشمند را به او یادآوری می کند که انسان ها با همه عیب ها و عیوبشان، ارزش و جایگاهی فراتر از مصنوعات تکرار شده دارند. تنها کاری که باید انجام دهند این است که سعی کنند نسخه بهتری از خودشان باشند.
جما (آلیسون ویلیامز) باید این درس را یاد بگیرد. شخصیت اصلی فیلم و خالق مگان; عروسک فوق باهوش داستان. حادثه تحریک آمیز پلات شامل خواهرزاده کوچک جما، کیدی (ویولت مک گراث) می شود. و اکنون او باید زمانی را برای گذراندن با یک دختر کوچک تنها بین اصرار مدیران ارشد شرکت برای طراحی نسخه جدید و ارزان‌تر عروسک خزدار و تلاش خود برای پایان دادن به تولید مگان پیدا کند. موقعیت های اولیه دلخراش در خانه جما، طراحی صحنه فضای داخلی بی روح و مدرن خانه، تمرکز بصری نسبی بر رنگ های سرد، و ناتوانی مطلق شخصیت در ارتباط با دختر (به لطف لحن درست بازی آلیسون ویلیامز) همگی یک نکته واضح بیان کنید : جما به هیچ وجه برای این نقش جدید آماده نیست.
از آنجایی که ما با یک فیلم قصه گو روبرو هستیم، آنچه نوشتم باید برای ترسیم سیر دراماتیک فیلم کافی باشد. میل حرفه ای جما برای تولید مگان با نیاز او به مادر کادی در تضاد است. و این منجر به یک نقطه عطف نسبتاً ارگانیک می‌شود: تولد مگان ناتوانی جما در مدیریت کیدی را جبران می‌کند، و از طرف دیگر، کیدی از هیئت مدیره شرکت اجازه می‌گیرد تا او را به عنوان سند زنده درخواست موفق مگان بسازد. قسمت های مجزای فیلمنامه آکلا کوپر برای پیشبرد روایت فیلم به خوبی به هم گره خورده اند و سیر علت و معلولی وقایع منطق درستی دارد. اما در این بین، چیزی درست کار نمی کند.
مشکل اینجاست که آنچه قبلاً به عنوان «نیاز» جما ذکر کردم، در واقع یک خواسته جانبی دیگر برای اوست. یا حتی بدتر؛ مانعی بر سر خواسته اولیه او. جما شخصاً تمایلی به بزرگ کردن کادی ندارد. این تنها باری است که به دلیل یک اتفاق تلخ بر دوش او افتاده است. اگرچه در ابتدای فیلم اشاره ای تلویحی به هدیه جما به کیدی داریم، اما بعداً متوجه می شویم که جما با خانواده خواهرش خیلی گرم نبوده و رابطه او با خواهرزاده اش فراتر از هدیه عروسک نبوده است. انگیزه حرفه ای احتمالی). جما حتی دقایقی را به عزاداری و هضم فاجعه هولناکی که روی داده صرف نمی کند، به سرعت آن را می پذیرد و گویی هیچ رابطه ای بین خود و مراقبت از دختر کوچک نمی بیند جز مسئولیت اخلاقی که بر عهده دارد. به ناچار در معرض.
در نتیجه، بعد شخصی داستان – که قرار است با اتفاق غم انگیز اولیه و رابطه خانوادگی دو شخصیت برجسته شود – عملاً از اهمیت دراماتیک و انرژی عاطفی خالی است. چیزی که شخصیت اصلی به آن اهمیت می دهد توسعه هوش مصنوعی پیچیده و هیجان انگیز اوست. و مربوط به کدی نیست. حتی تا آنجا که ذکر شد، ما به حالات درونی جما و نحوه زندگی شخصی اش نمی پردازیم. آیا جما به غیر از کارش با افراد دیگری رابطه داشت؟ کدی در کجای شبکه خود جای می گیرد؟ آیا ورود دختر به زندگی او تزریق گرمای انسانی به محیط سرد است؟ فیلم و شخصیت به یک اندازه نسبت به پاسخ به این سوالات بی تفاوت هستند. تا آنجا که به جما مربوط می شود، اتلاف وقت با مشکلات کیدی، فقط حواس پرتی دیگری از دستیابی به هدفش است (درست مانند مخالفت مافوقش). بنابراین، در اولین فرصت، حضور کیدی به نفع حرفه ای خواهد بود. و سپس با کمال میل وظایف خود را به مگان سپرد. نسخه دیگری از این متن قابل تصور است که در آن با جما با ظرافت بیشتری برخورد می شود و خودمحوری او رنگی از پیچیدگی اخلاقی به خود می گیرد. به طوری که در نهایت با نتیجه ناخوشایند اعمال خود مواجه می شود و با یک تغییر واقعی اشتباهات خود را جبران می کند. اما خلقت جدید جانستون به دلیلی اساسی چنین اشباع را تجربه نمی کند.
کوپر مراقب بوده است که تصویر «زن مستقل و موفق» جما را وارد رویکردی انتقادی نکند. قرار نیست ببینیم مشغله های دختر جوان و ناتوانی او در نگهداری از کودک چگونه باعث دردسرهای جبران ناپذیری می شود. این می توانست انتخاب مناسبی برای فیلم باشد. در صورتی که روایت فیلم تا این حد با مفهوم «مادری» گره نخورده است. مشکل اینجاست که هم نقش چالش برانگیز اولیه جما و هم کارکردی که مگان در زندگی کیدی دارد و هم موضوع تقابل قهرمان و آنتاگونیست داستان، بحث تربیت فرزند است.
جوانی که نمی داند چگونه با کودکان تعامل کند، مصنوعات تکنولوژیکی که بیش از پیش جای گرمی ارتباط انسانی بین والدین و فرزندان را می گیرد و «الگوی یادگیری» مغز مگان. که مستقیماً از نحوه یادگیری کودکان از محیط اطراف شبیه سازی شده است… این داستان ذاتاً با نگاهی انتقادی به شیوه های تربیت کودکان در دنیای امروز آمیخته است. اگر بخواهیم قوس شخصیتی معناداری برای جما تصور کنیم، باید از بی کفایتی و بی میلی اولیه اولیه به درک و همدلی انسانی می رسیدیم. اما آیا تقابل نهایی مگان و جما و نتیجه گیری شتابزده روایت چنین جهتی دارد؟
از آنجایی که جما مادر واقعی کیدی نیست، نیاز طبیعی شخصیت به تربیت دختر کم می شود و از آنجایی که رابطه گرمی بین این دو وجود ندارد، نسخه سینمایی/دراماتیک این نیاز نیز شکل نمی گیرد.
تفاوت صحنه ابتدای فیلم با صحنه انتهای فیلم چیست؟ کسی که علیرغم بی‌تفاوتی اولیه‌اش به نگرانی‌ها در مورد نقش مگان در زندگی کیدی، به سرعت سعی کرد دخالت بیش از حد او را در تربیت دختر کنترل کند، چه دیدگاه جدیدی از رویارویی با مگان و تلاش برای متوقف کردن او در پایان به دست می‌آورد؟ آیا دیدن یک تیزر تبلیغاتی و نتیجه گیری اخلاقی سریع جما برای تغییر اساسی دیدگاه شخصیت نسبت به وظایفش نسبت به دختر کوچک کافی است؟ آیا او از یک مادر بد به یک مادر خوب تبدیل شده است؟ وقتی فیلم از ابتدا او را مسئول ندانست و به جز ناآشنایی طبیعی اولیه، در هر مرحله او را آگاه به «رفتار درست» نشان می داد، آیا می توان انتظار تغییر چشمگیری داشت؟ و حتی اگر دگرگونی صورت می گرفت، آیا شخصیت به این تحول نیاز داشت؟
از آنجایی که جما مادر واقعی کیدی نیست، نیاز طبیعی شخصیت به تربیت دختر کم می شود و از آنجایی که رابطه گرمی بین این دو وجود ندارد، نسخه سینمایی/دراماتیک این نیاز نیز شکل نمی گیرد. از سوی دیگر، رویکرد انتقادی/ بدبینانه آشنای ژانر، جز یادآوری دائمی خطر وابستگی به فناوری، ظرافت جدیدی در رابطه با این داستان خاص نمی یابد. چرا Cady انگیزه دارد تا مگان را در پایان نابود کند؟ نحوه شکل گیری این تضاد – که به یکباره کار را به مختصات فیلم کودک نزدیک می کند – جدا از … انگیزه کیدی از عدم اعتماد به مگان چیست؟ (فراموش نکنید که او وارد کارگاه مجهز به دستکش کنترل ربات غول پیکر جما، بروس می شود!) ربات هوشمند داستان در چه زمینه ای نتوانست نیازهای دختر را برآورده کند؟ در فاصله پایان پرده دوم تا اوج روایت، کیدی چه تغییری را در نگاهش به اسباب بازی محبوبش تجربه کرده است؟! آیا سخنرانی کلیشه ای جما از قبل کافی است تا دختر کوچکی مانند کدی، تنها دوستش، سخت ترین روزهایش را پشت سر بگذارد؟
اما مگان را از منظر ارتباط با مدل عروسک تسخیر شده نیز می توان دید. جانستون در اولین فیلم خود به این مدل علاقه نشان داد. Housebound با طنز به داستان واقعی عروسک آنابل اشاره کرد. اگر در آن داستان روح شیطانی خود را روح دختری هفت ساله معرفی می کرد که از طریق یک عروسک با ساکنان خانه ای ارتباط برقرار کرده بود، تا پایان روایت، زندانی در خانه به این موضوع اشاره می کند. روح یک دختر کشته شده؛ که سعی دارد از طریق چندین عروسک سخنگو پیامی را به ساکنان یک خانه قدیمی منتقل کند. همانطور که در آن فیلم الگوی استفاده شده با طنز و ظرافت تغییر کرد، در مگان نیز یک بازی جذاب با دو عادت متفاوت فیلم ها با محوریت عروسک شیطانی داریم.
محصول جدید جانستون با بهره گیری از پیشینه علمی تخیلی خود، از عروسک هوشمند خود به عنوان بهانه ای برای ادای احترام به هر دو مدل غالب عروسک جن زده در تاریخ سینما استفاده می کند.
مگان یک ربات برنامه ریزی شده است. این ربات مانند هر ربات دیگری وظیفه اجرای کدهایی را دارد که خالق هوشمندش به آن داده است. پس از این زاویه، مگان کارکرد میانجی را پیدا می کند. پلی که دستورات برنامه نویس را به اقدامات در دنیای واقعی می رساند. از این منظر رابطه جما و مگان تکرار الگوی آنابل است. زیرا آنابل عروسکی است که از خود هیچ اختیاری ندارد و صرفاً مجرای شیطنت یک روح شیطانی است. اگر مگان را به یک عروسک تسخیر شده تشبیه کنیم، جما در موقعیت یک روح شیطانی قرار دارد! به این ترتیب دلیل شرارت و خشونت مگان (همانطور که خودش در پایان به جما یادآوری می کند) وجود ویژگی های مشابه در خالق اوست. این یک شیطنت موضوعی جالبی است که کوپر در نگارش فیلمنامه آن را در نظر گرفته است.
اما از سوی دیگر، با مجهز شدن مگان به یک مدل یادگیری شبیه انسان، و همچنین توانایی مستقل او در حرکت، تصمیم گیری و تعامل با محیط خود به عنوان یک ربات پیشرفته، قتل های او شبیه الگوی چاکی در فیلم های Child’s Play است. (ظاهر آسیب دیده مگان در نبرد نهایی نیز اشاره آشکارتری به عروسک قاتل از سری ژانر محبوب دارد). در نتیجه، محصول جدید جانستون با بهره گیری از پیشینه علمی تخیلی خود، عروسک هوشمند خود را بهانه ای برای ادای احترام به هر دو مدل غالب عروسک جن زده در تاریخ سینما می کند.
هیچ کدام از این بحث های ساختاری، موضوعی و فرامتنی برای لذت بردن از فیلم لازم نیست! به لطف انرژی سبک بصری جرارد جانستون، توانایی باورپذیر او در تنظیم لحن صحنه ها، ریتم مناسب فیلمنامه آکلا کوپر، و موسیقی خوب آنتونی ویلیس (و همچنین قطعات پر انرژی انتخاب شده برای مونتاژهای جالب فیلم)، مگان با وجود موقعیت های کمیک پراکنده اش، موفق می شود یک تجربه سینمایی جذاب باشد. در نتیجه، لحظات مختلف حضور مگان، ظاهر بیش از حد لباس پوشیده، پاسخ های عصبی و شکارهای خشونت آمیز او (با ارجاع به درخشش کوبریک و نبض کیوشی کوروساوا) را می توان بدون توجه به ارزش کلی فیلم دوست داشت. اگرچه در چنین شرایطی جدی گرفتن تعلیق ترسناک فیلم سخت به نظر می رسد، اما تسلیم شدن خود به تجربه تماشای فیلم چندان سخت نیست. چون مگان یک فیلم واقعا سرگرم کننده است!
منبع: rottentomatoes
