رژیم فستینگ که به آن روزه‌داری متناوب نیز گفته می‌شود در واقع یک روش تغذیه‌ای است که در آن افراد به طور دوره‌ای غذا مصرف نمی‌کنند و بین زمان‌های غذا خوردن فاصله‌های زمانی زیادی را از خوردن غذا پرهیز می‌کنند. این رژیم امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است چرا که تاثیرات مثبتی روی متابولیسم و کاهش وزن دارد، در این رژیم معمولا افراد طبق یک برنامه منظم، در بازه مشخصی از زمان حدود ۸ ساعت غذا می‌خورند و در بقیه ساعات حدود ۱۶ ساعت از غذا خوردن پرهیز می‌کنند.
با توجه به شواهد و تحقیقات صورت گرفته این رژیم می‌تواند تاثیر مثبتی روی کنترل قند خون داشته باشد، همچنین این احتمال وجود دارد که فستینگ حساسیت به انسولین را بهبود دهد و از این طریق سطح قند خون را کنترل نماید از این رو رژیم فستینگ و دیابت با هم رابطه مستقیم دارند.
افرادی که به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند معمولا مشکلاتی در تنظیم قند خون دارند، این رژیم به افراد کمک کرده تا سطح قند خون آن‌ها کاهش یابد و نیز وضعیت سلامت عمومی‌شان بهبود پیدا کند. از طرفی رژیم فستینگ سبب کاهش وزن می‌شود که این امر به نوبه خود خطر ابتلا به عوارض دیابت را کاهش می‌دهد. با وجود فواید رژیم فستینگ نمی‌توان آن را به همه افراد توصیه کرد چرا که شرایط جسمی افراد یکسان نیست، بنابراین پیش از شروع این رژیم مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه بسیار حائز اهمیت است. به خصوص برای افرادی که داروهای دیابت مصرف می‌کنند زیرا ممکن است به تغییرات خاصی در دوز داروهای مصرفی یا برنامه غذایی نیاز داشته باشند.
به این ترتیب می‌توان گفت رژیم فستینگ می‌تواند به عنوان روشی مناسب در مدیریت دیابت پذیرفته شود اما اجرای آن باید به صورت فردی و با نظارت مناسب باشد. در ادامه با مجله نوبل همراه باشید.
مزایای رژیم فستینگ برای دیابت
همانطور که گفته شد رژیم فستینگ با دیابت رابطه‌ی مستقیمی دارد و دارای مزایای زیادی برای افراد مبتلا به دیابت می‌باشد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌نماییم:
- بهبود حساسیت به انسولین: کاهش حساسیت به انسولین در دیابت نوع ۲ بسیار حائز اهمیت است و این امر با کمک رژیم فستینگ امکان‌پذیر می‌باشد چرا که در این رژیم در زمان‌های روزه‌داری بدن برای تامین انرژی خود به جای استفاده از قند شروع به سوزاندن چربی می‌کند. با ایجاد این تغییر در متابولیسم، می‌توان گفت رژیم فستینگ به عنوان عاملی در کنترل قند خون و به طبع آن کاهش نیاز به انسولین شناخته می‌شود.
- کاهش سطح قند خون: این رژیم می‌تواند به کاهش سطح قند خون منجر گردد زیرا در طول دوره‌های روزه‌داری بدن قند کمتری را از غذا دریافت می‌کند و همین امر می‌تواند کاهش ناگهانی قند خون را در پی داشته باشد. تحقیقاتی که در این رابطه صورت گرفته که نشان می‌دهند افرادی که از این رژیم پیروی می‌کنند، ممکن است با نوسانات کمتر قند خون مواجه گردند و از این طریق دیابت خود را بهتر مدیریت نمایند.
- کاهش وزن و چربی بدن: از مهم‌ترین فواید رژیم فستینگ که افراد را به سمت خود سوق می‌دهد کاهش وزن است که این کاهش وزن می‌تواند تاثیری مستقیم بر کنترل دیابت داشته باشد، چرا که کاهش چربی‌های اضافی بدن نقش موثری در بهبود عملکرد انسولین و نیز کاهش مقاومت به انسولین دارد. از طرفی وزن کمتر خطر ابتلا به عوارض دیابت را کاهش داده و به بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند.
- کاهش التهابات: از دیگر فواید این رژیم کمک به کاهش التهابات در بدن است، عوامل بسیاری در پیشرفت دیابت نقش دارند که التهاب مزمن یکی از این عوامل به شمار می‌رود. با کمک این رژیم می‌توان سطوح التهاب بدن را کاهش داد که این کار بهبود سلامت عمومی افراد مبتلا به دیابت را به همراه دارد.
- افزایش انرژی و بهبود وضعیت عمومی: یکی از ویژگی‌های خوب استفاده از این رژیم که پیروان فستینگ به آن اذعان دارند، افزایش انرژی و بهبود وضعیت عمومی آن‌هاست. یکی از دلایلی که این احساس بهبود را در این افراد ایجاد می‌کند، می‌تواند به دلیل کاهش قند خون و بهبود متابولیسم باشد و اثراتش داشتن انرژی بیشتر، کمک به فعالیت‌های روزمره و بهبود کیفیت زندگی است.
معایب رژیم فستینگ برای دیابت
رژیم فستینگ در کنار مزایای بی‌شمار خود برای افراد مبتلا به دیابت می‌تواند معایبی نیز به همراه داشته باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
- ریسک هیپوگلیسمی: هیپوگلیسمی یا افت قند خون از بارزترین خطراتی است که این رژیم می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت ایجاد کند، در طول دوره‌های روزه‌داری ممکن است افراد به طور ناخواسته میزان قند خون خود را پایین آورند، به خصوص افرادی که داروهای کاهش قند خون مصرف می‌کنند بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
- مشکلات در کنترل قند خون: فستینگ در برخی افراد همراه با نوسانات شدید قند خون است، چنانچه فردی برای مدت طولانی غذا مصرف نکند این احتمال وجود دارد که قند خون آن به شدت کاهش یابد و سپس با مصرف غذا در زمان‌های مشخص، افزایش ناگهانی قند خون را به دنبال داشته باشد. به این ترتیب نوسانات به وجود آمده می‌تواند کنترل دیابت را با مشکل مواجه کند و سبب تشدید عوارض آن گردد.
- خستگی و کاهش انرژی: افرادی که از این رژیم پیروی می‌کنند ممکن است در طول دوره‌های روزه‌داری دچار خستگی و کاهش انرژی گردند که این مشکل می‌تواند به دلیل کاهش کالری دریافتی و عدم تامین نیاز‌های غذایی بدن باشد. از طرفی این مشکل در برخی افراد چون ورزشکاران یا افراد دارای مشاغل فعال که به انرژی بیشتری نیاز دارند می‌تواند مشکلات جدی‌تری را ایجاد کند.
- مشکلات گوارشی: با ایجاد تغییرات ناگهانی در عادات غذایی شاید بتوان گفت معده اولین عضوی است که سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد و این مشکل به صورت نفخ، یبوست یا ناراحتی‌های معده بروز می‌کند. مشکلات معده ممکن است به دلیل مصرف ناگهانی مقدار زیاد غذا در زمان‌های مشخص ایجاد گردد.
- عدم تطبیق با برنامه‌های دارویی: احتمال تداخل این رژیم با برنامه‌های دارویی افراد مبتلا به دیابت بسیار وجود دارد زیرا لازم است برخی داروها با غذا مصرف شوند تا اثرات بهتری داشته باشند. بنابراین با تغییر زمان مصرف داروها به دلیل تابعیت از فستینگ می‌توان شاهد کاهش اثربخشی داروها و به دنبال آن کنترل ضعیف دیابت بود.
- احساس گرسنگی و وسوسه مصرف غذا: روزه‌داری در برخی افراد ممکن است سبب احساس گرسنگی و وسوسه به مصرف غذا گردد، این مسئله می‌تواند در زمان‌های مجاز به غذا خوردن مشکل پرخوری را در پی داشته باشد و این امر به مختل شدن کنترل دیابت منجر گردد.
کدام نوع رژیم فستینگ برای دیابتی‌ها موثرتر است؟
رژیم فستینگ متناوب، به خصوص نوع 16/8؛ از موثرترین و بهترین روش‌های فستینگ برای افراد مبتلا به دیابت است. این رژیم به گونه‌ایست که فرد ۱۶ ساعت در طول روز از غذا پرهیز می‌کند و در ۸ ساعت دیگر مجاز به مصرف وعده‌های غذایی است، با این روش افراد مجاز هستند بدون محدودیت‌های شدید غذایی به کنترل قند خون و کاهش وزن خود بپردازند.
علاوه‌بر این، این نوع فستینگ کمک کرده تا الگوهای غذایی منظم گردند و حساسیت به انسولین بهبود یابد. ناگفته نماند که رژیم 5:2 یکی دیگر از رژیم‌های فستینگ است که برای افراد دیابتی مناسب می‌باشد، طبق این رژیم فرد در پنج روز از هفته به طور معمول غذا مصرف می‌کند و در دو روز دیگر حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ کالری را از کالری‌های دریافتی خود کم می‌کند.
با کمک این روش افراد نه تنها می‌توانند روزهای با دریافت کالری کم را مدیریت نمایند بلکه مانع از نوسانات شدید قند خون می‌گردند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم به مزایا و معایب رژیم فستینگ و دیابت بپردازیم و بهترین روش‌های موجود را بیان کردیم، بنابراین افراد دیابتی لازم است پیش از شروع به رژیم فستینگ به نکات ارائه شده توجه کنند و حتما با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت نمایند تا با مشکلات بعدی مواجه نشوند.
