افسردگی اتیپیک چیست؟ یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی، روابط اجتماعی، عملکرد شغلی و سلامت جسمی و روانی فرد تأثیر منفی بگذارد. افسردگی می‌تواند به صورت‌های مختلفی بروز کند و علائم متنوعی داشته باشد.
یکی از انواع افسردگی که در این مقاله به آن پرداخته می‌شود، افسردگی اتیپیک یا غیرمعمول است. افسردگی اتیپیک یک زیرشاخه از افسردگی اساسی یا اختلال دیستیمیک است که شامل چندین علامت خاص از جمله افزایش اشتها یا افزایش وزن، خواب آلودگی یا خواب زیاد، خستگی یا ضعف و خلق و خوی حساس می‌شود.
این افراد همچنین در مقابل اتفاقات مثبت زندگی، واکنش خلقی مثبت نشان می‌دهند و نسبت به طرد شدن بسیار حساس هستند. افسردگی اتیپیک در زنان سه برابر بیشتر از مردان شایع است و معمولاً در سنین پایین و نوجوانی شروع می‌شود.
در ادامه این مقاله، به بررسی علائم، علل، تشخیص و درمان افسردگی اتیپیک خواهیم پرداخت. با مجله نوبل همراه باشید.
علائم افسردگی اتیپیک
برخی از علائم افسردگی اتیپیک، همانند علائم سایر اختلالات افسردگی است:
- عدم احساس لذت
- غمگین بودن
- احساس بی قراری یا اضطراب
- خستگی یا کمبود انرژی
- احساس ناامیدی، بی ارزشی یا گناه
- مشکل در تمرکز و حافظه یا تصمیم گیری
- افکار مرگ یا خودکشی
هر چند افسردگی اتیپیک با علائم دیگری نیز مشخص می‌شود که آن را از سایر اختلالات افسردگی متمایز می‌کند. این علائم عبارتند از:
- واکنش پذیری خلقی: واکنش پذیری خلقی به این معنا است که فرد در مقابل اتفاقات مثبت، واکنش مثبتی از خود نشان می‌دهد. در صورتی که فرد مبتلا به سایر اختلالات افسردگی، نمی‌تواند در مقابل اتفاقات و رویدادهای مثبت زندگی، واکنش مثبتی از خود نشان دهد و خوشحال باشد.
- حساسیت زیاد به طرد شدن: افراد مبتلا به افسردگی اتیپیک به شدت نسبت به طرد شدن توسط سایرین حساس هستند. این حساسیت می‌تواند باعث شود که فرد از روابط اجتماعی خود دوری کند، اعتماد به نفس خود را از دست بدهد و در موقعیت‌هایی که احتمال طرد شدن وجود دارد، اضطراب زیادی را تجربه کند.
- فلج سربی: فلج سربی به احساس سنگینی در پاها و بازوها گفته می‌شود. این افراد در طول روز دچار احساس سنگینی در بازوها و پاهای خود می‌شوند. این حالت بدون اینکه فرد دچار مشکل جسمی باشد، بروز می‌کند.
- خواب زیاد: افراد مبتلا به افسردگی اتیپیک معمولاً بیش از حد معمول خواب می‌آیند. این خواب زیاد می‌تواند باعث کاهش انرژی و افزایش وزن شود.
- افزایش اشتها یا افزایش وزن: افراد مبتلا به افسردگی اتیپیک معمولاً اشتهای زیادی دارند و به غذاهای شیرین و چرب علاقه‌مند هستند. این افزایش اشتها می‌تواند باعث افزایش وزن و مشکلات سلامتی مرتبط با آن شود.
علل افسردگی اتیپیک
علل دقیق افسردگی اتیپیک هنوز شناخته نشده‌اند، اما برخی از عوامل ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. این عوامل عبارتند از:
- تغییرات شیمیایی در مغز: مغز انسان توسط مواد شیمیایی به نام نوروترانسمیترها کنترل می‌شود. این مواد شیمیایی می‌توانند بر خلق و خوی، احساسات، انگیزه و رفتار فرد تأثیر بگذارند. برخی از نوروترانسمیترهای مرتبط با افسردگی، سروتونین، دوپامین و نوراپینفرین هستند. اگر میزان این مواد شیمیایی در مغز کم یا زیاد باشد، ممکن است باعث اختلال در تعادل خلق و خوی شود. افسردگی اتیپیک ممکن است ناشی از نقص در سیستم نوروترانسمیتری مغز باشد.
- سابقه خانوادگی: افسردگی ممکن است در خانواده‌ها به ارث برسد. اگر فردی در خانواده‌اش از افسردگی رنج میبرد، احتمال اینکه فرد دیگری نیز از افسردگی رنج ببرد، بیشتر است. افسردگی اتیپیک نیز ممکن است به عوامل ژنتیکی بستگی داشته باشد.
- حوادث و اتفاقات زندگی: برخی از رویدادهای زندگی می‌توانند باعث ایجاد استرس، اضطراب، غم و افسردگی شوند. مثلاً، طلاق، مرگ عزیزان، بیکاری، بیماری، آزار و اذیت، تغییرات هورمونی و غیره. افسردگی اتیپیک نیز ممکن است به دنبال این رویدادها بروز کند.
تشخیص افسردگی اتیپیک
برای تشخیص افسردگی اتیپیک، لازم است که فرد توسط یک پزشک یا روانپزشک مورد ارزیابی قرار گیرد. پزشک ممکن است از فرد سوالاتی درباره علائم، سابقه پزشکی، سابقه خانوادگی، مصرف داروها و مواد مخدر و رویدادهای زندگی بپرسد. همچنین، پزشک روانشناسی ممکن است از فرد بخواهد که یک پرسشنامه روان‌سنجی را تکمیل کند. این پرسشنامه‌ها می‌توانند به اندازه‌گیری شدت و نوع افسردگی کمک کنند.
برای تشخیص افسردگی اتیپیک، باید حداقل دو شرط زیر برآورده شود:
- فرد حداقل دو هفته متوالی از افسردگی اساسی یا اختلال دیستیمیک رنج برده باشد.
- فرد حداقل دو علامت از علائم افسردگی اتیپیک را داشته باشد.
درمان افسردگی اتیپیک
افسردگی اتیپیک قابل درمان است و روش‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. این روش‌ها عبارتند از:
1) درمان دارویی: برخی از داروهای مضاد افسردگی می‌توانند به تنظیم میزان نوروترانسمیترها در مغز کمک کنند و به بهبود علائم افسردگی اتیپیک منجر شوند. این داروها شامل داروهایی هستند که مونوآمین اکسیداز را مهار می‌کنند (MAOI)، داروهایی که بازجذب سروتونین را مهار می‌کنند (SSRI)، داروهایی که بازجذب سروتونین و نوراپینفرین را مهار می‌کنند (SNRI) و داروهای دیگر. این داروها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند و ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
2) درمان روانشناختی: درمان روانشناختی یا روان درمانی شامل مشاوره با یک روانشناس یا روانپزشک است. این درمان می‌تواند به فرد کمک کند که علل و عوامل موثر بر افسردگی خود را شناسایی کند، راه‌های مقابله با احساسات و افکار منفی را یاد بگیرد، اعتماد به نفس و خودکارآمدی خود را افزایش دهد، روابط اجتماعی خود را بهبود بخشد و اهداف و انگیزه‌های زندگی خود را مشخص کند.
انواع مختلفی از درمان روانشناختی وجود دارد که می‌توانند برای افسردگی اتیپیک مفید باشند. برخی از این درمان‌ها عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این درمان بر این اساس است که افکار، احساسات و رفتارهای فرد با هم ارتباط دارند و تأثیر متقابلی بر یکدیگر دارند. این درمان به فرد کمک می‌کند که الگوهای افکار منفی و نارئالیستی را شناسایی و تغییر دهد، راه‌های مثبت و عقلانی‌تری برای تفسیر واقعیت را یاد بگیرد، احساسات منفی را کنترل کند و رفتارهای مفید و مثبت‌تری را انتخاب کند.
- درمان مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT): این درمان بر این اساس است که فرد با تمرین ذهن آگاهی، یعنی توجه به لحظه حال بدون قضاوت، می‌تواند بهتر با احساسات و افکار منفی خود مقابله کند، از خودشفقت بورزد، خودآگاهی خود را افزایش دهد و از بازگشت افسردگی جلوگیری کند.
- درمان روان‌دینامیکی: این درمان بر این اساس است که افسردگی ناشی از تعارضات ناخودآگاه فرد است که ممکن است از دوران کودکی یا روابط اولیه فرد نشأت گرفته باشند. این درمان به فرد کمک می‌کند که این تعارضات را شناسایی و درک کند، با گذشته خود روبرو شود، احساسات خاموش شده را بازسازی کند و روابط سالم‌تری با خود و دیگران برقرار کند.
برخی از درمان‌های جایگزین نیز می‌توانند به کاهش علائم افسردگی اتیپیک کمک کنند. این درمان‌ها شامل:
- فعالیت بدنی: فعالیت بدنی می‌تواند به افزایش سطح اندورفین، یک ماده شیمیایی که باعث ایجاد احساس خوشبختی و آرامش می‌شود، کمک کند. همچنین، فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش استرس، افزایش اعتماد به نفس، بهبود خواب و سلامت جسمی منجر شود. پیشنهاد می‌شود که فرد حداقل 30 دقیقه در روز، چند روز در هفته، از فعالیت‌های بدنی متوسط یا شدید مثل پیاده روی، دویدن، شنا، دوچرخه سواری و غیره استفاده کند.
- تغذیه سالم: تغذیه سالم می‌تواند به تعادل شیمیایی مغز و سلامت جسمی کمک کند. پیشنهاد می‌شود که فرد از مصرف غذاهای شیرین، چرب، نمکی و فرآوری شده کاسته و به جای آن از مصرف مواد غذایی سالم مثل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های گیاهی و حیوانی، روغن‌های سالم و آب بیشتر استفاده کند.
- مکمل‌های غذایی: برخی از مکمل‌های غذایی می‌توانند به بهبود علائم افسردگی اتیپیک کمک کنند. این مکمل‌ها شامل امگا 3، ملاتونین، ویتامین B12، ویتامین D، فولیک اسید، ماگنزیم، رزماری و غیره هستند. این مکمل‌ها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند و ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند.
- روش‌های آرام‌بخشی: روش‌های آرام‌بخشی می‌توانند به کاهش استرس، اضطراب و افسردگی کمک کنند. این روش‌ها شامل تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن، ماساژ، آروماتراپی، موسیقی‌درمانی و غیره هستند. این روش‌ها می‌توانند به فرد کمک کنند که بهتر با احساسات و افکار خود برخورد کند، ذهن خود را آرام کند و خودشفقت بورزد.
نتیجه‌گیری
در جواب سوال افسردگی اتیپیک چیست؟ با ید بگوییم که، افسردگی اتیپیک یک نوع از افسردگی است که علائم متفاوتی از افسردگی معمول دارد. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً از خواب زیاد، اشتهای زیاد، احساس سنگینی در اندام‌ها و حساسیت شدید به طرد شدن رنج می‌برند. همچنین، این افراد می‌توانند در مقابل رویدادهای مثبت زندگی، خلق و خوی خود را بهبود ببخشند.
این اختلال ممکن است ناشی از تغییرات شیمیایی در مغز، سابقه خانوادگی، حوادث و اتفاقات زندگی و یا عوامل دیگر باشد. افسردگی اتیپیک قابل درمان است و روش‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. این روش‌ها شامل درمان دارویی، درمان روانشناختی، درمان‌های جایگزین و روش‌های آرام‌بخشی هستند.
افسردگی اتیپیک یک اختلال رایج و جدی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد. بنابراین، لازم است که فرد در صورت داشتن علائم این اختلال، به موقع به پزشک مراجعه کند و از روش‌های درمانی مناسب استفاده کند.
مطالب مرتبط:
منبع: wikipedia
