بررسی و نقد فیلم آهو
فیلم «آهو»، اثری از قلم توانمند سپیده آرمان و هوشنگ گلمکانی، روایتگر زندگی دختری است که در حصار انزوای خودخواستهاش پناه گرفته است. او در حالی که رؤیاهایش را چون برگهای خزانزده بر زمین ریخته میبیند، هنوز شعلهی کمسوی امید را در دل زنده نگه داشته و در نبردی درونی میان ناامیدی و ایمان به آینده دستوپا میزند. در ادامه با مجله نوبل همراه باشید.
بازیگران و عوامل فیلم آهو
رضا کیانیان، علی مصفا، حامد کمیلی، سهیلا رضوی، رضا یزدانی و سپیده آرمان از جمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند. نوید محمدزاده نیز در این فیلم با صدایش حضور دارد و نریشن بخشهایی از فیلم را میگوید.
سایر عوامل تولید فیلم عبارتند از:
جانشین تهیهکننده: سعید مروتپور، مشاور کارگردان: سامان سالور، مدیر برنامهریزی و دستیار اول کارگردان: عادل معصومیان، مدیر فیلمبرداری: علیرضا زرین دست، فیلمبردار: رضا نوروزی، مدیر تولید: مجید بابایی، جانشین تولید: آرش نجفی، مجری طرح: قصیده گلمکانی، تدوینگر: عماد خدابخش، صدابردار: بابک اخوان، طراح صحنه: سعید آهنگرانی، طراح لباس: ثنا نوروزبیگی، طراح چهرهپردازی: محسن دارسنج، صداگذار: علیرضا علویان، جلوههای ویژه کامپیوتری: امیر مهران، عکاس: حبیب مجیدی.
چند نکته درباره نقد فیلم آهو
هوشنگ گلمکانی، یکی از سه بنیانگذار ماهنامه سینمایی «فیلم»، در کنار عباس یاری و زندهیاد مسعود مهرابی، نامی ماندگار در تاریخ نقد و مطبوعات سینمایی ایران است. پس از درگذشت مهرابی و بروز اختلافات میان وارثان، که انتشار ماهنامه «فیلم» را ناممکن ساخت، گلمکانی به همراه یاری قدم در مسیر جدیدی گذاشت و ماهنامه «فیلم امروز» را تأسیس کرد. او همچنان با پشتکار، این نشریه را برای علاقهمندان سینما بهروز و پویا نگاه داشته است.
سپیده آرمان، نویسنده و بازیگر نقش اصلی فیلم «آهو»، نیز از پیشینهای مطبوعاتی برخوردار است. او که سالها در حوزه خبرنگاری سینما فعالیت کرده، با این فیلم اولین تجربه خود را در دنیای سینمای داستانی رقم زده و در همکاریای نزدیک با گلمکانی درخشیده است.
«آهو» در دل زیباییهای شمال ایران فیلمبرداری شده است، جایی که گلمکانی، اصالتاً اهل گرگان، آن را بهعنوان ادای دینی به سرزمین مادریاش برگزید. این انتخاب، نشانی از عشق او به زادگاهش و توجه ویژهاش به ثبت تصاویر بومی و طبیعی است.
اما نکتهای تلخ و تأملبرانگیز در مسیر این فیلم وجود دارد: گلمکانی، که از پیشگامان نقد سینما و از مؤثرترین چهرهها در ارتقای جشنواره فیلم فجر بوده، با فیلم «آهو» نتوانست وارد جشنواره سیونهم فیلم فجر شود. رد شدن اثر او توسط هیئت انتخاب، فرصتی را که برای بسیاری از فیلمسازان افتخاری بزرگ است، از این سینماگر پرآوازه دریغ کرد.
نقد فیلم آهو از دیدگاه منتقدان
- مصطفی جلالیفخر
تصمیم گرفتم «آهو» را بدون توجه به نام بزرگ سازندهاش ببینم؛ انگار او را نمیشناسم و جایگاهش در مطبوعات سینمایی را نادیده گرفتهام. حتی فراموش کردم که بیش از سه دهه در مجلهای که او سردبیرش بوده نقد نوشتهام. با پیشفرضی منفی و انتظاری پایین به تماشای فیلم نشستم. اما پایان فیلم، چیزی متفاوت در انتظارم بود. حتی با سختگیرانهترین نگاه هم نمیتوانستم «آهو» را فیلمی ضعیف بدانم. به تعبیر زندهیاد کاوسی، این فیلم «در چند قدمی یک فیلم خوب» ایستاده است.
- آنتونیا شرکا
«آهو» فراتر از یک اثر سینمایی ساده، ادای احترامی به سینمای موردعلاقه گلمکانی است. این ارجاعات نهتنها به تصاویر ماندگاری چون نماهایی از «آبی» یا «زیر درختان زیتون» خلاصه میشود، بلکه عمق آن در فضاسازیهای الهامگرفته از تنهایی آدمها در پسزمینه معماریهای مدرن (آنتونیونی) و خیالپردازیهای رویایی فلینی نهفته است. حتی اگر مخاطب این فیلمها را ندیده باشد، این اشارات نه مزاحماند و نه بیگانه؛ بلکه به زیبایی در بافت فیلم تنیده شدهاند و روایتی چندلایه را خلق میکنند.
- محسن بیگآقا
«آهو» از آن فیلمهایی است که شما را به فکر میاندازد که باید جایی ویژه در خانه برایش کنار بگذارید. فیلمی که همچون آثار دوستداشتنی صفی یزدانیان، بارها ارزش تماشا دارد. ارجاعات نوستالژیک و حسوحالی که فیلم به همراه دارد، گویی خاطراتی شیرین را برایتان زنده میکند. اما امیدوارم این فیلم اولین و آخرین اثر هوشنگ گلمکانی نباشد و اگر فرصت از دل کار طاقتفرسای مجله پیدا کند، بار دیگر شاهد ساخت فیلمهایی به همین زیبایی از او باشیم.
- نیما عباسپور
«آهو» چیزی فراتر از یک فیلم است؛ این اثر شعری تصویری است که با عشق و احترام به پرویز دوایی سروده شده است. گلمکانی با تمام صداقت، تاثیرات دوایی را در جایجای این فیلم به نمایش میگذارد، بیآنکه بخواهد منبع الهام خود را پنهان کند. این جسارت و شفافیت او را از بسیاری از فیلمسازان متمایز میکند. «آهو» یک ادای دین عاشقانه به نویسندهای است که همواره در آثار و نگاه گلمکانی نقشآفرین بوده است.
- محمد محمدیان
در سکانسی حذفشده از اواخر «آهو»، مرد تنهایی را میبینیم که به فرهاد نشانی میدهد و سپس با نگرانی به انتظار مینشیند تا ببیند آیا او به مقصد میرسد یا نه. این نما با تمام سادگیاش، باری عمیق از معنا دارد و حذف آن از نسخه نهایی جای سؤال است. کاش در اکران آنلاین، این سکانس زیبا به فیلم بازگردد، زیرا تأثیری ماندگار بر درک و حس مخاطب از فیلم دارد.
حرفهای کارگردان و بازیگر
- حرفهای هوشنگ گلمکانی
هوشنگ گلمکانی میگوید: «از نوجوانی رؤیای ساخت فیلمی در این حال و هوا را در سر داشتم. این اشتیاق با من ماند تا زمانی که در سال ۱۳۶۰ با خواندن کتاب «باغ» اثر پرویز دوایی، شیفته دنیای ادبی او شدم. عشق به نوشتههای دوایی و کتابهای بعدیاش، این میل را در من شعلهورتر کرد. ده، پانزده سال پیش که کتاب «پروانهها در برف میرقصند» نوشته نازنین جودت را خواندم، احساس کردم این داستان مناسبترین گزینه برای آن رؤیای دیرینه است. آن زمان قصد ساخت فیلم نداشتم و آن را به چند فیلمساز پیشنهاد دادم، اما کسی علاقه نشان نداد. با شروع دوران کرونا، حس کردم شاید فرصتی باقی نمانده باشد و اگر حالا این فیلم را نسازم، حسرتش تا ابد بر دلم خواهد ماند.»
او ادامه میدهد: ««آهو» درامی رئالیستی نیست، هرچند ظاهرش چنین به نظر میرسد. منطق فیلم تجریدی است، جهانی بیزمان و بیمکان که در آن جستجوی ابدی برای مهر به تصویر کشیده شده است. نشانی از مسائل روز اجتماعی در فیلم نیست؛ این داستان، روایتی مینیمال و استیلیزه است که از هرگونه مناسبات اجتماعی جدا شده و صرفاً در خدمت مفهومی کلی قرار دارد.»
- حرفهای سپیده آرمان
سپیده آرمان، بازیگر نقش اصلی فیلم «آهو»، با اشتیاق از عشق دیرینهاش به بازیگری میگوید: «علاقه من به بازیگری به دوران کودکی و نوجوانی بازمیگردد. آن زمان در گروههای تئاتر مدرسه شرکت میکردم و همیشه جزو فعالترین دانشآموزان در برنامههای هنری بودم. در دانشگاه، زمانی که در رشته علوم اجتماعی تحصیل میکردم، عشق به بازیگری مرا به پردیس هنرهای زیبا کشاند. دورههای بازیگری جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران را گذراندم و در اجراهای دانشجویی آن دوران حاضر شدم.»
او میافزاید: «پس از ورود به حوزه روزنامهنگاری سینمایی، پیشنهادهای بازیگری به سراغم آمد. علاوه بر آن، در دورههای فیلمنامهنویسی و کارگردانی به ترتیب با فرهاد توحیدی و شهرام مکری آموزش دیدم و همچنین هنرجوی انجمن سینمای جوان بودم. پیش از حضور در «آهو»، تجربه بازی در فیلمهای کوتاه، اجراهای تئاتری و یک سریال تلویزیونی را داشتم. اما «آهو» برای من فرصتی ویژه و متفاوت بود.»
آرمان در ادامه به نگاه زنانه فیلمنامه «آهو» اشاره میکند: «برخلاف بسیاری از فیلمنامههای زنانه سینمای ایران که نگاه مردانه در آنها غالب است، «آهو» کاملاً از منظر زنان روایت میشود. نویسنده کتاب «پروانهها در برف میرقصند» و فیلمنامه این فیلم، خانم نازنین جودت، با حساسیت و درکی زنانه به این داستان جان بخشیدهاند. امیدوارم سینما روزبهروز بیشتر به زنان فرصت دهد تا قصههایشان را از نگاه خودشان روایت کنند و جهانهای زنانهای اصیلتر خلق کنند.»
منبع: wikipedia